Wild, geschreven door Cheryl Strayed
In Wild beschrijft Cheryl Strayed een eenzame tocht door het Amerikaanse westen, waarin ze zichzelf hervond en haar demonen bestreed. Het boek is inmiddels een bestseller. Wat maakt Wild anders dan andere zelfhulpboeken? En waarom lezen zelfs mannen het graag?
Strayed (44) schreef het boek bijna twintig jaar na een eenzaam avontuur in de bergen, op basis van herinneringen en dagboeken. Een arme vrouw gaat bijna ten onder, vindt zichzelf terug in de wildernis en blijkt een gouden pen te hebben: een kolfje naar Oprah Winfreys hand. 'Ze weet verbijsterende hoeveelheden empathie op te brengen', schreef ook het weekblad The New Yorker, 'zonder in sentimentaliteit te vervallen.'
Toen het boek eerder dit jaar verscheen, kwam er een golf van lof en belangstelling los. Wild schoot naar de top van de bestsellerlijsten en is een van de onverwachte, literaire sensaties van 2012. Een Hollywoodfilm met Reese Witherspoon wordt volgend jaar opgenomen.
Aan de oppervlakte gaat het boek over Strayeds onverstandige besluit om alleen, zonder ervaring, op te kleine bergschoenen, met een loodzware rugzak de Pacific Crest Trail (PCT) te verkennen. De PCT is een fenomeen onder wandelaars en klimmers; duizenden kilometers pad, dat Mexico en Canada via woestijnen, bossen, bergpassen, gletsjers en een enkele weg verbindt aan de westkant van de VS.
Onderweg verliest Strayed een slecht zittende schoen terwijl ze even uitrust. Ze gooit de andere ook maar het ravijn in en stapt verder op ingetapete voeten. In de koude en de hitte, eenzaam in de regen, maar ook soms dolgelukkig komen herinneringen naar boven. Stukje bij beetje vertelt ze over haar jeugd, over de liefde en dood van haar moeder, over haar tuimeling richting 'rock bottom': de bodem van woede en verdriet, waar alleen rauwe seks en heroïne nog verlossing boden.
Strayed is de kleindochter van een mijnwerker en dochter van een alleenstaande moeder die opeens doodging. Ze groeide op in de bossen zonder stromend water, danste later als cheerleader, ontdekte het 'radicaal-feminisme', en werd serveerster. Zo rond haar 24ste verjaardag zat de wees Cheryl vast in een leeg bestaan in het noordelijke Minnesota, losgeweekt van haar broer en zus.
Als rechtgeaarde Amerikaan vond ze de kracht zichzelf een nieuwe kans te geven. Cheryl was betoverd toen ze voor het eerst een reisgids over het PCT in handen kreeg. Daar moest ze heen.
Ja, maanden lopen in haar eentje in de wildernis: zo wilde zij haar moeder, vader, drugsverslaving, mislukte liefdes en pijn loslaten. Geld had ze niet, maar die horde kon Strayed wel nemen. 'Ik zou waarschijnlijk niet moedig genoeg zijn geweest om een zware voettocht met zo weinig geld te ondernemen', merkt ze op, 'als ik met geld was opgegroeid.'
Net als de wereldwijde hit Eten, bidden, beminnen van Elizabeth Gilbert is het boek deels reisgids, deels avontuur, deels verwerkingsautobiografie. Vergelijken recensenten de twee boeken, zoals ze vaak doen, dan komt Wild telkens als de beter geschreven en 'diepere' tekst naar voren.
Een verschil is dat Strayed niet op reis ging om te schrijven, zoals Gilbert, maar pas veel later besloot te schrijven over haar reis. Wild leest daardoor als een beschouwing. De wijs geworden Cheryl van nu neemt de verloren jongeling van toen met een heldere blik onder de loep en het resultaat is aangrijpend. De doorgaans nuchtere recensent Dwight Garner van The New York Times gaf toe dat de 'absolute schoonheid' van Wild hem tot tranen roerde in de cafés waar hij zat te lezen, met als gevolg meewarige blikken van wildvreemde vrouwen.
Oprah Winfrey heeft haar boekenclub nieuw leven in geblazen om Strayeds memoires aan te prijzen.
Op de achterflap zegt Oprah Winfrey over haar keuze voor “Wild” in Oprah’s Book Club 2.0: “Ik hou zoveel van dit boek dat ik niets liever wil dan er zo veel mogelijk over praten.” Het gekke is dat, toen ik het las, er ook tegen iedereen die maar wilde luisteren over begon. “Wild” is een weergaloos verhaal over vrouwelijk doorzettingsvermogen. “Zie je nu wel: we kunnen veel meer dan we denken”; dacht ik steeds – terwijl ik met tranen in mijn ogen Cheryl’s moed en afzien absorbeerde, en met plaatsvervangende trots een gat in de lucht sprong toen ze uiteindelijk de finish, de ‘Bridge of the Gods’, haalde. Kijk: dit soort boeken geeft je nu power. Ze zijn wereldreddend. Ze halen je uit welke put dan ook. Hoe diep je ellende ook is: je kunt altijd nog gaan lopen…
Jezelf opnieuw uitvinden en vormgeven; het idee is zo oud als de mensheid en de Amerikanen groeien er mee op. Hun geschiedenis en cultuur rust erop. Strayed nam de beslissing om te gaan niet weloverwogen, maar omdat er weinig anders meer op zat. 'Een vrouw die in haar eentje ruim 1.700 kilometer door de woestenij loopt? Zo iemand was ik nog nooit geweest', schrijft ze. 'Ik had niets te verliezen door een poging te wagen.'
Wild blijft verkopen en openbare interviews zijn uitverkocht, vooral bezocht door vrouwen tussen de 20 en de 50. Knikkend luisteren ze in de boekhandels waar Strayed vertelt over haar belangstelling 'voor sentiment, niet sentimentaliteit'.
De belangstelling blijft Strayed verbazen. 'Iedereen denkt: oh, een vrouwenboek van een vrouw over vrouwendingen voor vrouwen. Maar mannen vinden het ook geweldig. Ze zien dat het over menselijke nood gaat, niet vrouwelijke. Tieners en negentigjarigen en iedereen zegt blij te zijn met mijn boek.'
Strayed is een bescheiden vrouw met een aanstekelijke lach, niet iemand die de schijnwerpers opeist. Ze kijkt naar de grond wanneer ze over haar succes praat. 'Het schijnt niet vaak te gebeuren, hoor ik in de uitgeefwereld. Dat zó veel mensen een literair, bedachtzaam boek lezen.'
Kijk ter vergelijking naar de meeste andere beststellers, zegt Strayed. Meteen haast ze zich om toe te voegen dat ook het lichtere werk op de lijsten - thrillers, sport, chick lit voor jonge vrouwen - ook heel goed kan zijn. Maar haar boek is anders. 'Ik schrijf over heroïnegebruik, vreemdgaan, te vroeg zwanger worden, abortus, de dood van mijn moeder en de euthanasie van mijn paard', somt ze op. 'En over de natuur.'
Ze begon haar tocht destijds onwennig, 'als iemand die ik nog niet was geworden'. Maar de eenvoud van het bestaan op het pad bleek bij haar te passen: 'Elke dag op de PCT was de enige mogelijke voorbereiding op de daaropvolgende dag.' Dat carpe diemgevoel - pluk de dag, leef nu - spreekt veel lezers aan, blijkt tijdens de vragensessies in boekhandels en de commentaren op het internet.
Ook met het thema 'zoeken' raakt ze een snaar. 'Totdat ik op mijn bestemming aankwam, had ik geen idee waarnaar ik op weg was', zo leest Strayed voor tijdens een optreden in New York. Een jonge vrouw slaakt een zucht en veegt haar wang droog. Ze vraagt Strayed later hoe ze zichzelf gaande hield, zonder te weten waar ze naar op zoek was. 'Niet opgeven, Sweet Pea', zegt Strayed, een favoriet koosnaampje van haar, dat letterlijk 'lief erwtje' betekent. 'Het zoeken zelf heeft enorme waarde.'
Strayed koos haar achternaam na de dood van haar moeder en haar echtscheiding, vlak voor haar trip, toen ze vond dat haar identiteit een draai diende te krijgen. 'Strayed' dacht ze opeens. De definities van dat woord hadden betrekking op haar leven: 'Van het rechte pad afraken, van de juiste koers afwijken, verdwaald zijn, verwilderen, zonder moeder of vader zijn, dakloos, doelloos ergens naar op zoek zijn, ronddolen, zwerven of afdwalen.'
Door haar vermogen om zich open te stellen heeft de schrijfster ook een reputatie als adviescolumniste. Onder het pseudoniem Sugar geeft zij soms hard, soms liefdevol advies in de vorm van lange, literaire bespiegelingen.
Een regel van het adviesgenre is dat de vraagsteller centraal staat. Strayed begint echter altijd over zichzelf. Haar verhalen over worsteling en redding zijn niet zozeer tips als wel ontboezemingen waar de lezer misschien iets aan kan hebben.
Kort na de verschijning van Wild zijn haar adviescolumns verschenen als verhalenbundel: Dear Sugar (niet vertaald). Daarin reageert ze bijvoorbeeld op een brief van een man die hulp nodig heeft omdat zijn verloofde haar moeder heeft verloren: 'Geconfronteerd met haar rouw voel ik me slap.'
Strayed reageert met een verhaal over de ziekte en dood van haar eigen moeder. Die episode staat ook beschreven in Wild, en voor die passages is de raad van de TheNew York Times-recensent serieus te nemen: zakdoekjes bij de hand. (Alleen de passage over het ombrengen van haar paard is haast nog aangrijpender.) Maar in het advies aan de 'slappe' man gaat ze dieper in op de rol die onmachtige naasten kunnen spelen.
'Het voelt slap omdat we denken dat we dingen kunnen oplossen', schrijft Strayed als Sugar. 'Maar compassie gaat niet over oplossingen. Het gaat erom dat je alle liefde geeft die je hebt. Je schoonmoeder is dood, maar ze leeft voort als een schaduwmoeder in de vrouw die je liefhebt. Maak ook plek voor haar.'
Cheryl Strayed was een ploeterende schrijfster, zoals er talloze zijn. Nu is ze plotseling een literair fenomeen, bevriend met Oprah en Reese Witherspoon, telkens op de televisie en op reis. Wat zou adviescolumniste Sugar willen meegeven aan schrijfster Cheryl, om goed met haar nieuwe roem om te gaan?
'Veel wandelen!', roept ze uit. 'Wandelen, wandelen, wandelen. Zodra ik op het PCT terugkeer, voelt het alsof ik thuiskom.'
Strayed (44) schreef het boek bijna twintig jaar na een eenzaam avontuur in de bergen, op basis van herinneringen en dagboeken. Een arme vrouw gaat bijna ten onder, vindt zichzelf terug in de wildernis en blijkt een gouden pen te hebben: een kolfje naar Oprah Winfreys hand. 'Ze weet verbijsterende hoeveelheden empathie op te brengen', schreef ook het weekblad The New Yorker, 'zonder in sentimentaliteit te vervallen.'
Toen het boek eerder dit jaar verscheen, kwam er een golf van lof en belangstelling los. Wild schoot naar de top van de bestsellerlijsten en is een van de onverwachte, literaire sensaties van 2012. Een Hollywoodfilm met Reese Witherspoon wordt volgend jaar opgenomen.
Aan de oppervlakte gaat het boek over Strayeds onverstandige besluit om alleen, zonder ervaring, op te kleine bergschoenen, met een loodzware rugzak de Pacific Crest Trail (PCT) te verkennen. De PCT is een fenomeen onder wandelaars en klimmers; duizenden kilometers pad, dat Mexico en Canada via woestijnen, bossen, bergpassen, gletsjers en een enkele weg verbindt aan de westkant van de VS.
Onderweg verliest Strayed een slecht zittende schoen terwijl ze even uitrust. Ze gooit de andere ook maar het ravijn in en stapt verder op ingetapete voeten. In de koude en de hitte, eenzaam in de regen, maar ook soms dolgelukkig komen herinneringen naar boven. Stukje bij beetje vertelt ze over haar jeugd, over de liefde en dood van haar moeder, over haar tuimeling richting 'rock bottom': de bodem van woede en verdriet, waar alleen rauwe seks en heroïne nog verlossing boden.
Strayed is de kleindochter van een mijnwerker en dochter van een alleenstaande moeder die opeens doodging. Ze groeide op in de bossen zonder stromend water, danste later als cheerleader, ontdekte het 'radicaal-feminisme', en werd serveerster. Zo rond haar 24ste verjaardag zat de wees Cheryl vast in een leeg bestaan in het noordelijke Minnesota, losgeweekt van haar broer en zus.
Als rechtgeaarde Amerikaan vond ze de kracht zichzelf een nieuwe kans te geven. Cheryl was betoverd toen ze voor het eerst een reisgids over het PCT in handen kreeg. Daar moest ze heen.
Ja, maanden lopen in haar eentje in de wildernis: zo wilde zij haar moeder, vader, drugsverslaving, mislukte liefdes en pijn loslaten. Geld had ze niet, maar die horde kon Strayed wel nemen. 'Ik zou waarschijnlijk niet moedig genoeg zijn geweest om een zware voettocht met zo weinig geld te ondernemen', merkt ze op, 'als ik met geld was opgegroeid.'
Net als de wereldwijde hit Eten, bidden, beminnen van Elizabeth Gilbert is het boek deels reisgids, deels avontuur, deels verwerkingsautobiografie. Vergelijken recensenten de twee boeken, zoals ze vaak doen, dan komt Wild telkens als de beter geschreven en 'diepere' tekst naar voren.
Een verschil is dat Strayed niet op reis ging om te schrijven, zoals Gilbert, maar pas veel later besloot te schrijven over haar reis. Wild leest daardoor als een beschouwing. De wijs geworden Cheryl van nu neemt de verloren jongeling van toen met een heldere blik onder de loep en het resultaat is aangrijpend. De doorgaans nuchtere recensent Dwight Garner van The New York Times gaf toe dat de 'absolute schoonheid' van Wild hem tot tranen roerde in de cafés waar hij zat te lezen, met als gevolg meewarige blikken van wildvreemde vrouwen.
Oprah Winfrey heeft haar boekenclub nieuw leven in geblazen om Strayeds memoires aan te prijzen.
Op de achterflap zegt Oprah Winfrey over haar keuze voor “Wild” in Oprah’s Book Club 2.0: “Ik hou zoveel van dit boek dat ik niets liever wil dan er zo veel mogelijk over praten.” Het gekke is dat, toen ik het las, er ook tegen iedereen die maar wilde luisteren over begon. “Wild” is een weergaloos verhaal over vrouwelijk doorzettingsvermogen. “Zie je nu wel: we kunnen veel meer dan we denken”; dacht ik steeds – terwijl ik met tranen in mijn ogen Cheryl’s moed en afzien absorbeerde, en met plaatsvervangende trots een gat in de lucht sprong toen ze uiteindelijk de finish, de ‘Bridge of the Gods’, haalde. Kijk: dit soort boeken geeft je nu power. Ze zijn wereldreddend. Ze halen je uit welke put dan ook. Hoe diep je ellende ook is: je kunt altijd nog gaan lopen…
Jezelf opnieuw uitvinden en vormgeven; het idee is zo oud als de mensheid en de Amerikanen groeien er mee op. Hun geschiedenis en cultuur rust erop. Strayed nam de beslissing om te gaan niet weloverwogen, maar omdat er weinig anders meer op zat. 'Een vrouw die in haar eentje ruim 1.700 kilometer door de woestenij loopt? Zo iemand was ik nog nooit geweest', schrijft ze. 'Ik had niets te verliezen door een poging te wagen.'
Wild blijft verkopen en openbare interviews zijn uitverkocht, vooral bezocht door vrouwen tussen de 20 en de 50. Knikkend luisteren ze in de boekhandels waar Strayed vertelt over haar belangstelling 'voor sentiment, niet sentimentaliteit'.
De belangstelling blijft Strayed verbazen. 'Iedereen denkt: oh, een vrouwenboek van een vrouw over vrouwendingen voor vrouwen. Maar mannen vinden het ook geweldig. Ze zien dat het over menselijke nood gaat, niet vrouwelijke. Tieners en negentigjarigen en iedereen zegt blij te zijn met mijn boek.'
Strayed is een bescheiden vrouw met een aanstekelijke lach, niet iemand die de schijnwerpers opeist. Ze kijkt naar de grond wanneer ze over haar succes praat. 'Het schijnt niet vaak te gebeuren, hoor ik in de uitgeefwereld. Dat zó veel mensen een literair, bedachtzaam boek lezen.'
Kijk ter vergelijking naar de meeste andere beststellers, zegt Strayed. Meteen haast ze zich om toe te voegen dat ook het lichtere werk op de lijsten - thrillers, sport, chick lit voor jonge vrouwen - ook heel goed kan zijn. Maar haar boek is anders. 'Ik schrijf over heroïnegebruik, vreemdgaan, te vroeg zwanger worden, abortus, de dood van mijn moeder en de euthanasie van mijn paard', somt ze op. 'En over de natuur.'
Ze begon haar tocht destijds onwennig, 'als iemand die ik nog niet was geworden'. Maar de eenvoud van het bestaan op het pad bleek bij haar te passen: 'Elke dag op de PCT was de enige mogelijke voorbereiding op de daaropvolgende dag.' Dat carpe diemgevoel - pluk de dag, leef nu - spreekt veel lezers aan, blijkt tijdens de vragensessies in boekhandels en de commentaren op het internet.
Ook met het thema 'zoeken' raakt ze een snaar. 'Totdat ik op mijn bestemming aankwam, had ik geen idee waarnaar ik op weg was', zo leest Strayed voor tijdens een optreden in New York. Een jonge vrouw slaakt een zucht en veegt haar wang droog. Ze vraagt Strayed later hoe ze zichzelf gaande hield, zonder te weten waar ze naar op zoek was. 'Niet opgeven, Sweet Pea', zegt Strayed, een favoriet koosnaampje van haar, dat letterlijk 'lief erwtje' betekent. 'Het zoeken zelf heeft enorme waarde.'
Strayed koos haar achternaam na de dood van haar moeder en haar echtscheiding, vlak voor haar trip, toen ze vond dat haar identiteit een draai diende te krijgen. 'Strayed' dacht ze opeens. De definities van dat woord hadden betrekking op haar leven: 'Van het rechte pad afraken, van de juiste koers afwijken, verdwaald zijn, verwilderen, zonder moeder of vader zijn, dakloos, doelloos ergens naar op zoek zijn, ronddolen, zwerven of afdwalen.'
Door haar vermogen om zich open te stellen heeft de schrijfster ook een reputatie als adviescolumniste. Onder het pseudoniem Sugar geeft zij soms hard, soms liefdevol advies in de vorm van lange, literaire bespiegelingen.
Een regel van het adviesgenre is dat de vraagsteller centraal staat. Strayed begint echter altijd over zichzelf. Haar verhalen over worsteling en redding zijn niet zozeer tips als wel ontboezemingen waar de lezer misschien iets aan kan hebben.
Kort na de verschijning van Wild zijn haar adviescolumns verschenen als verhalenbundel: Dear Sugar (niet vertaald). Daarin reageert ze bijvoorbeeld op een brief van een man die hulp nodig heeft omdat zijn verloofde haar moeder heeft verloren: 'Geconfronteerd met haar rouw voel ik me slap.'
Strayed reageert met een verhaal over de ziekte en dood van haar eigen moeder. Die episode staat ook beschreven in Wild, en voor die passages is de raad van de TheNew York Times-recensent serieus te nemen: zakdoekjes bij de hand. (Alleen de passage over het ombrengen van haar paard is haast nog aangrijpender.) Maar in het advies aan de 'slappe' man gaat ze dieper in op de rol die onmachtige naasten kunnen spelen.
'Het voelt slap omdat we denken dat we dingen kunnen oplossen', schrijft Strayed als Sugar. 'Maar compassie gaat niet over oplossingen. Het gaat erom dat je alle liefde geeft die je hebt. Je schoonmoeder is dood, maar ze leeft voort als een schaduwmoeder in de vrouw die je liefhebt. Maak ook plek voor haar.'
Cheryl Strayed was een ploeterende schrijfster, zoals er talloze zijn. Nu is ze plotseling een literair fenomeen, bevriend met Oprah en Reese Witherspoon, telkens op de televisie en op reis. Wat zou adviescolumniste Sugar willen meegeven aan schrijfster Cheryl, om goed met haar nieuwe roem om te gaan?
'Veel wandelen!', roept ze uit. 'Wandelen, wandelen, wandelen. Zodra ik op het PCT terugkeer, voelt het alsof ik thuiskom.'
Jackpot
Het overkomt niet veel schrijvers, maar de Amerikaanse Cheryl Strayed heeft dit jaar de jackpot gewonnen. Haar memoires, Wild, zijn met steun van Oprah Winfrey een bestseller geworden. Prompt is ook haar verzamelbundel adviescolumns, Dear Sugar, een hit. Ook werden de filmrechten snel verkocht, de film Wild draait inmiddels in de bioscopen; de actrice Reese Witherspoon speelt Strayed onder regie van Lisa Cholodenko. Eerder schreef Strayed de roman Torch (2007). Ook die verkoopt opnieuw goed.
Wild in vertaling
Nederland is het eerste land waar het boek van Cheryl Strayed in vertaling is verschenen, bij Luiting-Sijthoff. Marja Kooreman vertaalde Wild knap, zonder Strayeds bijzondere stijl uit het oog te verliezen. Wild: over jezelf verliezen, jezelf terugvinden & een voettocht van ruim 1.700 kilometer is ook als e-Book verkrijgbaar. Het verscheen in de VS als Wild: From Lost to Found on the Pacific Crest Trail. Meer informatie: www.cherylstrayed.com
Hieronder vindt je de trailer van de film.
Het overkomt niet veel schrijvers, maar de Amerikaanse Cheryl Strayed heeft dit jaar de jackpot gewonnen. Haar memoires, Wild, zijn met steun van Oprah Winfrey een bestseller geworden. Prompt is ook haar verzamelbundel adviescolumns, Dear Sugar, een hit. Ook werden de filmrechten snel verkocht, de film Wild draait inmiddels in de bioscopen; de actrice Reese Witherspoon speelt Strayed onder regie van Lisa Cholodenko. Eerder schreef Strayed de roman Torch (2007). Ook die verkoopt opnieuw goed.
Wild in vertaling
Nederland is het eerste land waar het boek van Cheryl Strayed in vertaling is verschenen, bij Luiting-Sijthoff. Marja Kooreman vertaalde Wild knap, zonder Strayeds bijzondere stijl uit het oog te verliezen. Wild: over jezelf verliezen, jezelf terugvinden & een voettocht van ruim 1.700 kilometer is ook als e-Book verkrijgbaar. Het verscheen in de VS als Wild: From Lost to Found on the Pacific Crest Trail. Meer informatie: www.cherylstrayed.com
Hieronder vindt je de trailer van de film.